Ratatouille
In het Nederlands misschien bekender als ratjetoe (zootje of mengelmoes). Misschien ken je dit als titel van een disneyfilm. Het is een Frans woord voor een gerecht van gestoofde groenten. In deze blog een ratatouille, oftewel een mengelmoes aan foto’s en activiteiten van de afgelopen drie weken in en om Hus Hotell Hunge. De plek waar wij sinds januari 2022 wonen en werken in het groene Jämtland, Midden Zweden. Ratatouille, wat doe je? Ik heb mijn best gedaan om van alles samen een mooi verhaal te maken.
Mei doet wat hij wil!
Op 22 mei heb ik mij vorige blog online gezet. In de nacht van 22 op 23 mei kwamen wij weer in een winterse wereld terecht. Wel heel verrassend! In 2023 kregen we op 17 mei nog een pak van 35 cm. Dat was al uitzonderlijk. Maar nu op 23 mei nog? Hier is de natuur zeker een maand later dan in Nederland. Dus vergelijkbaar met april, die doet wat hij wil. Nu hier …..doet mei wat hij wil.
Ei, ei en weg was hij
In mei leggen alle vogels in Nederland een ei, behalve….., zo zegt het spreekwoord. Ik ben de Zweedse taal niet zo goed machtig dat ik een Zweeds spreekwoord ken hierover. Maar in onze houten brievenbus bij de hoofdingang van het hotel heeft, denk ik een koolmeesje, een nestje met 6 eitjes gemaakt. Maar ik zie geen bedrijvigheid meer. Dus…. waarschijnlijk zijn de eitjes verwaarloosd en moet ik ze verwijderen. We gebruiken dit bakje als sleutelbakje, wanneer wij niet aanwezig zijn en er mogelijk wel gasten kunnen komen.
Groene vloot in de tuin
Drie prachtige kano’s. Een ratatouille aan kano’s. Nou ja misschien een beetje overdreven. Ze zijn alle drie groen, en van kunststof. Twee éénpersoons- en één tweepersoons kano ligt inmiddels in de tuin. We gaan nog een rek aan de schuur maken, waarop ze kunnen liggen. Ze zijn te huur voor onze gasten. De afgelopen jaren konden gasten deze huren op 4 km van ons hotel. Dit bedrijf is er mee gestopt en zo konden we deze kano’s met alle toebehoren overnemen.
Magisch avondlicht
Ja, en dan weer zo’n mooie foto van ondergaande avondzon. Dat blijft hier elke keer weer facinerend. Soms rose, lichtblauw, oranje of donkergrijs. En soms kleur hij de heuvels aan de overkant van het meer prachtig oranje en rood. Blijkbaar genieten de bewoners in onze omgeving hier ook van, want regelmatig staan de prachtigste foto’s van deze avondzon op facebook.
Buitenklussen: Willem in actie
Het voorjaar brengt altijd een hoop klusjes met zich mee — en dit keer vooral buiten de accommodatie. Een ratatouille aan taken ligt op ons te wachten. Waar begin je dan? Vaak kiezen we voor de leukste of kortste klussen. Daarbij moeten we rekening houden met de aanwezigheid van gasten én het weer. Willem zit doorgaans veel achter de computer en snakt soms naar wat afwisseling. Dus hup, naar buiten, het dak op! Dakgoten reinigen en dakpannen controleren. Omdat onze accommodatie gelijkvloers is, hebben we flink wat meters dakgoot onder handen te nemen. Vooral bij de appartementen met naaldbomen in de buurt ligt er een flinke berg naalden. Met af en toe wat hulp bij het vasthouden van de ladder viel er voor mij verder weinig te doen.
Mijn jaarlijks terugkerend ritueel
De komende maanden ben ik weer veel buiten te vinden. Trouwe lezers weten inmiddels dat ik al twee zomers bezig ben met het schilderen van de buitenkant van onze accommodatie. Vorig jaar hadden we in mei en juni drie weken prachtig schilderweer. Dit jaar is het meer puzzelen: tussen de buien door en met lage nachttemperaturen. De hele voorkant van het gebouw heb ik inmiddels met de hogedrukspuit gereinigd. Dat kan gelukkig prima op een druilerige dag — ik word toch nat. Gehuld in regenkleding de steiger op, spuit in de hand. Heerlijk!
Een deel is inmiddels geschraapt en de kale plekken heb ik in de eerste laag gezet (aanstipwerk). Deze bevat 30% ‘lacknafta’ (een soort terpentine), wat snel droogt. Daarna volgt een tweede laag met 15% verdunning en tot slot de derde, onverdunde olieverflaag die alles dekt. Een flinke klus, maar dan zit het er weer voor zeker 10 à 15 jaar strak op. En dit gebouw hoef ik daarna nooit meer te schilderen — dan hoop ik van mijn pensioen te genieten. Maar eerlijk is eerlijk: ik geniet nu ook volop van het buiten zijn!
Waarom is geel zo’n voorjaarskleur?
Waarom zie je in het voorjaar zoveel gele bloemen? Geel wordt vaak geassocieerd met vreugde, geluk, energie en verstand — het is een vrolijke kleur. Maar het gaat niet alleen om de uitstraling: gele bloemen vallen extra op én ze zijn ook simpelweg het meest voorkomend in het voorjaar. Dubbel zo opvallend dus!
Niet alleen mensen, maar ook dieren worden aangetrokken door geel. Bijen en hommels vliegen sneller op gele bloemen af dan op andere kleuren, omdat ze deze beter kunnen waarnemen. Ons grasveld ziet geel en groen. Eigenlijk zonde om er met de grasmaaier over heen te gaan.
Vlinders in de liefde
Niet alleen bijen, maar ook de vele soorten vlinders die hier rondfladderen, hebben oog voor kleurige bloemen. Onlangs zag ik twee vlinders die aan het paren waren — een prachtig gezicht. Normaal vliegen vlinders meteen weg zodra je dichterbij komt, maar deze twee bleven rustig samen, wat ik ook deed.Uit nieuwsgierigheid heb ik even gegoogeld en ontdekte dat een paring wel één tot meerdere uren kan duren!
Hersenzwam? Een delicatesse?
Op de foto zie je wat ik voor het gemak maar een ‘hersenzwam’ noem — vanwege de kronkelige structuur die me aan hersenen doet denken. Ik heb op Facebook een oproep gedaan voor meer informatie, en het blijkt te gaan om de Stenmurkla (in het Zweeds). De meningen lopen uiteen: sommigen zeggen dat deze giftig zijn, anderen beweren dat ze eetbaar zijn mits je ze lang genoeg kookt.
Een paar weken geleden zag ik er één voor het eerst, maar inmiddels kom ik ze tijdens bijna elke wandeling tegen. Hoe kan dat? Drie jaar lang niets, en nu opeens overal. Weet jij hoe dat zit? Laat het me weten! Zelf waag ik me er in elk geval niet aan als maaltijd.
Wild, wild en nog eens wild
We hebben weer wild gespot de afgelopen weken. Het blijft maar doorgaan, gelukkig. Voor de zoveelste keer een eland gespot. Je zou denken dat we daar nu niet zoveel aandacht meer aan zouden schenken. Maar telkens wanneer we op pad zijn blijf ik om me heen kijken of ik nog wat wild kan spotten. Tijdens een dagje uit op Hemelvaartsdag, samen met Sietske en Willem, spotte ik ineens een prachtige exemplaar. Direct gestopt met de auto, een stukje achteruitgereden en ja hoor, deze bleef keurig maar ook zeker nieuwsgierig staan. Wat een beauty. Hij of zij poseerde mooi voor onze camera. Draaide zich nog even naar ons toe en haalde zijn neus op. Alsof hij ons kon ruiken. En om het contrast lekker groot te maken, even later rende er een piepklein muisje over de weg.
Wildcamera
Sietske heeft iets wat ik stiekem ook wel zou willen: een wildcamera op haar eigen terrein. Heus het is daar een komen en gaan van dieren: elanden, reeën, herten, vossen en zelfs een lynx. Ik heb twee foto’s toegevoegd van haar wildcamera. Zodra er beweging is, krijgt ze een melding op haar telefoon. Nu het in deze tijd van het jaar bijna 24 uur per dag licht is, kan ze vaak meteen even kijken wat er gebeurt — gewoon vanuit huis.
De foto’s die ik van haar heb gezien spreken voor zich. Een vos in de rui, met een wat rafelige vacht, die rustig zijn weg zoekt. Het is fascinerend om te zien hoeveel leven er zich afspeelt in het bos, vaak zonder dat je er zelf iets van merkt. Dankzij die ene camera wordt het onzichtbare opeens zichtbaar: een kleine wildernis, gewoon in haar achtertuin.
De bever is niet verhuisd
Vorig jaar liet ik op facebook al foto’s zien van deze knaagkampioen in actie, en blijkbaar is hij of zij niet van plan te verhuizen. De bever is er nog – en hoe! De enorme boom die nu half afgeknaagd langs het pad staat, is omringd door een tapijt van stukjes hout. Ze houden van zachte houtsoorten en eten de bast, twijgjes en bladeren, maar het hout zelf laten ze links liggen. De dikkere takken gebruiken ze voor hun dammen en burchten. De bever leeft meestal solitair of in een kleine familie, bestaande uit een ouderpaar met hun jongen van het huidige en de afgelopen twee jaren. Het leefgebied van een bever strekt zich uit van zo’n 100 meter tot wel drie kilometer langs de waterkant. Dat een boom half afgeknaagd is achtergelaten, betekent dus niet dat de bever is vertrokken. Hun natuurlijke vijand is de wolf, echter deze komt niet in onze regio voor. De bever heeft hier dus een vrij ongedwongen leventje. Zoals jullie hebben kunnen lezen weer een ratatouille aan dieren gespot.
Jämt-Norgevägen
De Jämt-Norgevägen is een pelgrimsroute die loopt van Gällö (slechts 20 km bij ons vandaan) tot aan het Noorse Trondheim. Op Hemelvaartsdag trokken wij – Sietske, Willem en ik – onze wandelschoenen aan voor een ontdekkingstocht over een klein deel van dit historische pad.
Krentebollen & zonneschijn
Onze dag begon onder een stralende zon met een buitenlunch: échte Hollandse krentenbollen. Heerlijk! Daarna wandelden we door een bosrijk gebied, over een smalle strook land met aan beide zijden een prachtig strandje. Een plek waar het bijna adembenemend stil en mooi is.
Na dit prachtige stukje natuur liepen we naar een handbediende pont die ons normaal gesproken helpt om de overkant te bereiken en de route te vervolgen. Helaas was deze nog niet in gebruik. Later hoorden we dat hij op 12 juni weer vaart. Een goede reden om nogmaals op pad te gaan, misschien dit keer van de andere kant!
De rijke pelgrimsgeschiedenis van Zweden
Pelgrimswandelingen maken een belangrijk deel uit van de Zweedse geschiedenis. Veel van de routes die pelgrims in de middeleeuwen liepen, zijn vandaag de dag nog steeds te volgen. De belangstelling voor deze tochten groeit, en Zweden heeft veel van deze oude paden vrijgemaakt en duidelijk gemarkeerd. Voor wie geïnteresseerd is, is hier meer informatie te vinden over de pelgrimsroutes in Jämtland-Härjedalen: jht.se/pilgrimsleder-i-jamtland-harjedalen
Afsluiter van de dag
Als afsluiter van onze dag bezochten we nog drie prachtige locaties langs de wandelroute Bodsjöleden. Het was werkelijk een topdag – met een ware ‘ratatouille’ van ervaringen en belevingen.
Bijzondere en praktische natuur
Tijdens de wandeling op Hemelvaartsdag in de Zweedse bossen zagen we twee bijzondere verschijnselen: een grillige warrelknoest aan een oude spar en even verderop een tonderzwam op een berkenstam. De natuur is niet alleen mooi, maar ook ontzettend praktisch — als je weet waar je op moet letten.
Boomkunst
Een warrelknoest, ook wel warrel of wortelhout genoemd, lijkt op een tumor in een boom. Ze kunnen als grote bollen aan of om de stam groeien. De warrelknoest wordt elk jaar groter maar belemmert de groei van de boom meestal niet.
Houtsnijders, houtdraaiers en meubelmakers gebruiken dit hout vaak onder de naam “wortelhout”. Door zijn unieke en grillige tekening wordt het als zeer decoratief en waardevol beschouwd. Omdat het zeldzaam is, is het hout exclusief en prijzig. Je moet echt een vakman zijn om dit hout te kunnen bewerken. De traditionele drinkbekers van de Samen (oorspronkelijke bewoners van Lapland, noord Scandinavië), de “guksi” of “kuksa”, worden van dit bijzondere hout gemaakt.
Natuurlijke aanmaakblokjes
Tondel of tonder is een licht ontvlambaar materiaal dat werd gebruikt om vuur te maken. Het wordt vaak gewonnen uit de tonderzwam (zie foto), die een kurkachtige textuur en een taaie structuur heeft. Je zou de tonderzwam kunnen zien als een van de vele natuurlijke aanmaakblokjes — net als de schors van berkenbomen en dennenappels. Deze natuurlijke hulpbronnen waren (en zijn) onmisbaar voor iedereen die leeft of verblijft in de vrije natuur, zoals bushcrafters en de oorspronkelijke bewoners van bosrijke gebieden zoals Zweden.
Bovenstaande informatie komt van internet hoor. Ik weet best veel van de natuur maar vind het ook erg interessant om op zoek te gaan naar nieuwe informatie over bijzonder dingen die ik tegenkom in de natuur.
Bol in de top
Tijdens die zelfde wandeling zagen we twee dennenbomen met in de top een bol van dennengroen. De bomen zelf waren matig begroeid maar in de top juist heel veel dennentakken die samen een bol vormen. Heel bijzonder. Op internet gezocht naar informatie maar niets kunnen vinden.
Vreemde zwam?
Op de foto hieronder zie je een soort bolzwam, althans dat maak ik er maar van. Hierover op internet ook niets kunnen vinden. Het valt ook niet mee om de juiste zoektermen te gebruiken. Het lijkt alsof het begonnen is met één bol en daarop weer en bol en zo vier keer. Ik ervaar mijn oog voor detail als erg fijn wanneer ik in deze geweldige natuur rondloop.
Levende Fossiel
Op de eerste foto hieronder zie je de Paardenstaart, oftewel Skogsfräken in het Zweeds. Ik heb deze nog niet eerder ontdekt in Nederland dus even gegoogeld en nu blijkt het nog het enige levende geslacht uit de prehistorische paardenstaartenfamilie te zijn. Het wordt hier vaak als onkruid gezien, maar in deze plant schuilt een rijke bron van medicinale kracht en culturele betekenis. Je ziet ze dus hier overal!
Typisch Zweeds hek
Op de tweede foto zie je de bevestiging van de “Gärdsgård”. Het hekwerk is een traditionele houten omheining die al eeuwenlang zichtbaar is in het Zweedse landschap. Handgemaakt en stevig gebouwd, die al sinds de 18e eeuw op dezelfde manier wordt gemaakt. Een prachtig stuk erfgoed dus. Wij hebben naast onze accommodatie ook zo’n hekwerk als afscheiding. Echter deze is niet meer recht en stak en behoeft wat reparatie. Het repareren van dergelijk hekwerk is erg duur. We gaan ons daar zelf een keer in verdiepen en een poging doen om dit te fixen.
Dennensiroop
Vorig jaar heb ik van de jonge dennenscheuten een hoestsiroop gemaakt op de koude manier. Eenvoudig maar ook erg lekker in de thee. Dennennaalden zijn rijk aan etherische oliën en werken slijmoplossend en ontstekingsremmend. Dus ideaal voor winterse kwaaltjes. Ik heb twee manieren gevonden om deze geneeskrachtige siroop te maken. Komt redelijk precies en maak er dus geen ratatouille van.
1. Koude fermentatie:
Neem een gesteriliseerde glazen pot en leg laagjes dennenknoppen (1-2 cm) afgewisseld met rietsuiker. Eindig met suiker en daarna luchtdicht afsluiten. Zet het potje in de zon of op een donker plekje (zon = sneller, donker = stabieler). Na 3-6 maanden wachten is de fermentatie klaar. Eventuele suikerkristallen au bain-marie oplossen, zeven en bewaren.
2. Snelle siroop van dennennaalden
Neem 1 kopje dennennaalden, spoel deze en hak ze fijn. Breng ½ kopje + 2 eetlepels water, 2 eetlepels glucosestroop, snufje zout aan de kook. Kook 1 minuut, haal van het vuur en voeg de naalden toe. Laat dit 2-3 uur laten trekken. Nog even zeven en dan ik het hoestdrankje klaar voor gebruik.
Dit jaar ga ik de snelle manier proberen. Wie doet er mee?
Kyrkkillen
Alle vierfoto’s heb ik gemaakt in Kyrkkillen, een geweldig mooie plek en een zeer goed onderhouden verlaten boerderij. Kyrkkilen is een plaatsnaam die verwijst naar een afzonderlijke boerderij in de parochie Bodsjö, gemeente Bräcke. Het is niet een kerk (kyrka in het Zweeds) op zich, maar eerder een gemeenschap of een deel van een gemeenschap met een kerk in de buurt. We laten deze plek graag aan onze vrienden en familie zien of vertellen onze gasten hoe ze hier kunnen komen.
Zo het is toch weer een lange blog geworden. Veel informatie en wederom veel foto’s. Ik hoop, maar weet ook, dat velen met plezier de blog lezen en er van genieten. Ik heb er van genoten om deze ratatouille blog te maken, te schrijven en onze belevenissen van de afgelopen drie weken weer even de revue heb kunnen laten paseren middels de mooie beelden. En dan kom ik tot de conclusie dat we weer veel fijne, mooie dingen hebben beleefd in een prachtige frisgroene omgeving. We zien uit naar de zomer waarin we veel gasten eveneens kunnen laten genieten van al dat moois. Voor wie vroeg op vakantie gaat: Geniet met volle teugen en maak mooie herinneringen!
Voor wie nog geen plannen heeft is misschien een coolcation naar Midden Zweden een goed en avontuurlijk idee. We hebben een mooie actie:
7 nachten verblijven en maar 6 nachten betalen! Klink hier voor meer info!